पत्रकारहरुको छाता संगठनका रुपमा रहेको बुद्धशान्ति प्रेस क्लब बुद्धशान्ति झापाले एकआपसमा शुभकामना साटासाट गरि होलीमिलन कार्यक्रम मनाएको छ । प्रेस क्लबका अध्यक्ष तीर्थराज तिम्सिनाको सभापतित्वमा भएको कार्यक्रममा बुद्धशान्ति गाउँपालिका वडा नम्बर १ का वडा अध्यक्ष एवम् क्लबका संस्थापक अध्यक्ष अनिल वाग्लेको प्रमुख आतिथ्यता रहेको थियो ।
कार्यक्रममा प्रमुख अतिथि वाग्ले, प्रेस क्लबका सल्लाहकार गङ्गाराम गड्तौला, संस्थापक सचिव दिपेन लावती लगायतले होलीको शुभकामना दिएका थिए ।
क्लबका सचिव रोशन भट्टराईले संचालन गरेको कार्यक्रममा उपाध्यक्ष नारायण अर्यालले स्वागत गरेका थिए ।
कार्यक्रम बुधबारे स्थित दीर्घायु होटल एण्ड लजमा भएको थियो । होली मिलन कार्यक्रममा प्रेस क्लबका पदादिकारी, सदस्य एवम् सल्लाहकारहरुको उपस्थित रहेको थियो ।
अध्यक्ष तिम्सिनाले नेपाली समुदायले मनाउने पर्वको धार्मिक, साँस्कृतिक र ऐतिहासिक समेत महत्व रहेको बताउँदै यसको महत्वलाई आत्मसाथ गर्दै क्लबले हरेक बर्ष यस्ता पर्वको धुमधामले मनाउँदै आएको बताए ।
नेपालका पहाडी र हिमाली जिल्लामा आज (बिहीबार) होली अर्थात् फागु पर्व मनाईँदै छ। फागुन शुक्ल पूर्णिमाको दिन मनाईने होली आज पहाडी र हिमाली जिल्ला तथा भोली (शुक्रबार) तराईका जिल्लामा मनाइने छ। होली पर्वका अवसरमा सरकारले आज देशका पहाडी र हिमाली ५६ जिल्लामा सार्वजनिक बिदा दिएको छ।
वसन्त ऋतुको आगमनसँगै आपसी मेलमिलाप र सद्भावनाको सन्देश लिई आउने होली पर्व आज परम्परागत रूपमा विभिन्न रङ र लोला खेली मनाउने परम्परा छ।
गृहमन्त्रालयले होलीमा कसैको इच्छा विपरित जबर्जस्ती रंग नदल्न, लोला नहान्न आग्रह गरेको छ। होलीका नाममा उच्छृंखल गतिविधि गरे कारबाही गर्ने चेतावनी प्रहरीले दिएको छ।
केही वर्ष अघिसम्म उपत्यकामा उत्ताउलोरूपमा मनाइने यो पर्व प्रहरीको सक्रियताका कारण पछिल्लो समय सभ्य बन्न थालेको छ। सडकमा काम विशेषले हिँड्नेलाई इच्छा विपरीत रङ र लोला हान्ने क्रम कम हुँदै गएको छ। त्रेता युगमा दैत्यराज हीरण्यकश्यपुले विष्णुभक्त आफ्ना पुत्र प्रह्लादलाई मार्ने उद्देश्यले ब्रह्माबाट आगोले छुन नसक्ने वरदान पाएकी आफ्नी बहिनी होलिकालाई प्रह्लादका साथ दन्किरहेको आगोमा पस्न लगाउँदा होलिका आफैँ भष्म भएकी तर भक्त प्रह्लादलाई आगोले छुन नसकेको कथा यो पर्वसँग जोडिएको छ।
कहिले गुन्द्रक ब्रान्डिङ त कहिले तीतेपाती खेतीलगायतमा किसानलाई उक्साइरहेको रोङ गाउँपालिकाले अब भने कृषकलाई प्रतिस्पर्धी बनाउने ‘कृषि गुरु’ कार्यक्रम अघि सारेको छ। यो देशमै पहिलो र नमुना कार्यक्रम हो। यो कार्यक्रममा संघीय सरकाले १५ लाख सहकार्य गरेको छ भने बाँकी सबै खर्च गाउँ पालिकाले बेहोर्ने छ।झापाबाट इलाम प्रवेश गर्नासाथ इलामको रोङ गाउँपालिका टेकिन्छ। झापाबाट इलाम प्रवेश गर्नेलाई स्वागत गर्ने पहिलो गाउँपालिका कृषिमा भने ‘आफ्नै मोडल’का कारण चर्चामा आउने गरेको छ। रोङ गाउँपालिकाको भौगोलिक परिवेश, प्राकृतिक स्रोत एवं बजारको पहुँचले उपलब्ध गराएको अवसर र किसानहरूको अन्तर्निहित क्षमतालाई विकास गर्दै आधनिक कृषि प्रविधिहरूको उपयोगगरी व्यावसायिक कृषिको माध्यमबाट दिगो आर्थिक वृद्धि तथा खाद्य सुरक्षाका लागि नेपालमै पहिलो पटक कृषि गुरुनामक योजना अघि सारेको पालिकाले जनाएको छ।
रोङ गाउँपालिकाका अध्यक्ष मनिकुमार स्याङ्बो भन्नु हुन्छ ‘कृषि भूमिको अवैज्ञानिक प्रयोग, निर्वाहमुखी कृषि प्रणाली र गैरकृषि क्षेत्रको तुलनामा कृषि क्षेत्रको न्यून आम्दानीको कारण कृषि क्षेत्र आकर्षक र सम्मानित हुन सकेको छैन हामी यो कार्यक्रममार्फत वास्तविक किसानको अवस्था परिवर्तनको प्रयासमा लागेका छौं।’
उहाँले लाखौं युवा कृषि पेसाबाट विदेश पलायन हुने अवस्थामा परिवर्तन ल्याउनसमेत यो कार्यक्रम अघि सारेको बताउनु भयो । उहाँले कृषि क्षेत्रलाई उत्पादन, आम्दानी र रोजगारको माध्यम बनाउनका लागि प्रतिस्पर्धी र व्यावसायिक कृषक बनाउने अभियानमा गाउँपालिका लागेको बताउनु भयो । रोङ गाउँपालिकाभित्र रहेका कृषकहरूमध्येबाट नै उत्कृष्ट ज्ञान, सीप, दक्षता नेतृत्व हासिल गरेका ‘गुरु किसान’ तयार गर्न कार्यविधि निर्माण गरेको अध्यक्ष स्याङ्बोले बताउनु भयो । पालिका अध्यक्ष स्याङ्बो भन्नुहुन्छ, ‘सानो सानो प्रयास गरिरहेका छौं, किसानको जीवनस्तर कसरी माथि उठाउन सक्छौं भनेर प्रयास गरिरहेका छौं।’ गुरु किसान कार्यक्रम यसैको निरन्तरता भएको उहाले सुनाउनु भयो । गुरु किसान कार्यक्रमले रोङ गाउँपालिकाका परि श्रमी र समर्पित किसानहरू मध्येबाट गुरु कृषक छनोट गरी कृषि तथा पशुपालनसम्बन्धी अन्य किसानहरूलाई ज्ञान, सीप क्षमता विकासमा योगदान गर्ने जनशक्तिको विकास गर्ने लक्ष्य राखेको छ।
गुरु किसान हुन योग्य किसानको छनोट गरेपछि कृषि सामग्री, तालिम, कृषि उपकरणलगायतको क्षत्रमा सहजीकरण गर्ने अध्यक्ष स्याङ्बोले बताउनु भयो । उहाँले भने ‘गुरु किसान योग्य र उदाहरणीय भए पछि अरू कृषकहरूलाई आफ्नो योग्यता, क्षमता र अनुभवबाट उदाहरणीय बनाउन सहयोग गर्नेछन्।’
कार्यक्रमले गुरु किसानहरूको नेतृत्वमा अन्य कृषकहरूमा खाद्यबाली, तरकारी, उच्च मूल्य बालीलगायत पशुपालनको क्षेत्रमा व्यावसायिक क्षमता विकास गर्ने लक्ष्य राखेको छ। कार्यक्रमले गुरु किसानलाई व्यावहारिक र अनुभवले खारिएको अघोषित प्राविधिकको रूपमा विकास गर्ने लक्ष्यसमेत राखेको छ।
‘सुरुमा करिब तीन सय जना ‘गुरु किसान’ पहिचान गर्ने तयारी छ,’ गाउँपालिका अध्यक्ष स्याङ्बोले भन्नु भयो, ‘किसानको उत्पादन, परिमाण, गुणस्तर र निरन्तर उत्पादनजस्ता कुरामा एकरूपता ल्याउन गुरु किसान कार्यविधिलाई कार्यपालिकाले स्वीकृत गरेको छ।’
उनीहरूलाई ‘लोगो’ र परिचयपत्र वितरण गरिने गाउँपालिकाले जनाएको छ। उनले भन्नु भयो ‘गुरु किसानलाई पालिकको हरेक कार्यक्रमममा आशनग्रहण हुन्छ, सम्मान हुन्छ।’ गाउँपालिकाले गुरु किसानमार्फत उत्पादकत्वमा प्रतिस्पर्धा गराउन खोजेको छ।
रोङ गाउँपालिकाको कुल १५६ दशमलव ०२ वर्ग किलोमिटर क्षेत्रमध्ये ४९ दशमलव ६२ वर्गकिलोमिटर जमिनखेती योग्य रहेको छ। पालिकाको तथ्यांकअनुसार पालिकाभरिमा अलैंची २० मेट्रिकटन, धान ३५० मेट्रिकटन, मकै १५० मेट्रिकटन, सुन्तला १६० मेट्रिकटन, सुपारी ३५ मेट्रिकटन, अदुवा १५ मेट्रिकटन, केरा १०० मेट्रिकटन, आलु १८० मेट्रिकटन र स्कुस ५०० मेट्रिकटन उत्पादन हुने गरेको छ।
यसबाहेक तोरी, बेसार, सिस्नु, खुर्सानी, च्याउ, कुरिलो, मुला, काँक्रो, टमाटर, तीतेकरेला, कुरिलोलगायतका बाली किसानले लगाउने गरेको पालिकाको कृषि शाखाले जनाएको छ।
रोङ गाउँपालिकामा उत्पादन भएको कृषि उपज स्थानीय बजार जोरकलश, हर्कटे, झापाको चारआली, बिर्तामोड, काँकडभिट्टा, इटहरीदेखि भारतको सिलिगुडीसम्म पुग्ने गरेको स्थानीय कृषक एगा अर्याल बताउँनु हुन्छ ।
रोङ गाउँपालिकाका ८० प्रतिशत नागरिक कृषि पेसामा आबद्ध भएको एक तथ्यांकले देखाएको छ। अध्यक्ष स्याङ्बो भन्नु हुन्छ ‘हामी तिनै किसानको दिगो विकासका लागि काम गरिरहेका छौं।’
कृषकलाई गुरु बनाउने योजना सुरु
गुन्द्रुक ब्रान्डीमा देशमै पहिलो
महको राजधानी बन्ने तयारी
कफीमा व्यावसायिक बनाउन लगानी
पशु नश्ल सुधारमा आधा अनुदान
कृषि ऐनमा काम हुँदै
गुन्द्रुक ब्रान्ड नेपाली माँझ हेपिएको कृषिउपज ‘गुन्द्रुक’लाई नेपालमा पहिलो पटक रोङ गाउँपालिकाले नै ब्रान्डिङको प्रयास गरेको हो । घरघरै उत्पादन हुने सागबाट गुन्द्रुक उत्पादन अभियानमा जुटेको रोङ अहिले चाहिँ किसानलाई नै गुरु बनाउने अभियानमा जुटेको हो। गुन्द्रुकको ठूलो बजार समात्न उसले गरेको प्रयासमा एकपछि अर्को सफलता मिलिरहेको गाउँपालिकाको दाबी छ।
गुन्द्रुक बजार पुर्याइसकेपछि ८० प्रतिशतभन्दा बढी रकम गाउँमा प्रवेश गर्ने, स्थानीय सरकार जनतासँग उत्पादनमा प्रत्यक्ष जोडिने र रोजगारीसमेत सिर्जना हुने लगायतका बहुआयामिक फाइदा हुने देखेर गुन्द्रुक उत्पादन अभियान थालेको गाउँपालिकाले यो प्रयासमा पछि हट्नु परेन। गाउँपालिकाले गुन्द्रुक उत्पादन अभियान सुरु गरेपछि भने सबै गाउँलेले समान मूल्य पाएका छन्। उत्पादनपछि गाउँपालिकाले अनुदानको पनि प्रबन्ध गरेको छ।
गाउँपालिका अध्यक्ष स्याङ्बोका अनुसार गाउँपालिकाले सागको न्यूनतम समर्थन मूल्य प्रतिकेजी १० रुपैयाँ निर्धारण गरेको छ। साग गाउँपालिकाको फ्याक्ट्रीलाई दिने किसानले सागमा प्रतिकेजी ६ रुपैयाँ अनुदान पनि पाउने व्यवस्था गाउँपालिकाले गरेको छ। त्यस्तै गुन्द्रुकमा प्रतिकेजी ८० रुपैयाँ अनुदानको व्यवस्था छ। त्यो पनि अन्ततः किसानकै भागमा पर्ने गाउँपालिकाको भनाइ छ।
उहाका अनुसार ग्रामीण अर्थतन्त्र बलियो बनाउन र उत्पादनपछिको सबै पैसा गाउँमै रहने एउटा उपयुक्त माध्यम गुन्द्रुक हुने ठहर गरेर यो कामको थालनी भएको हो। गत आर्थिक वर्षमा ९ सय किलो तयारी गुन्द्रुक उत्पादन गरेको कृषि शाखा कृषि प्राविधिक सन्तोष लाप्चाले जानकारी दिनु भयो । उहाँका उनुसार पालिकाले तयारी गुन्द्रुकमा प्रतिकिलो ८० रुपैयाँ अनुदान दिएर गुन्द्रक प्रबद्र्धनमा सहयोग गरिरहेको छ। महमा सधैं अगाडि
ग्रन्द्रुक ब्रान्डिङमा सफल भएको इलामको रोङ गाउँपालिका महमा समेत एक कदम अघि बढेको हो। पछिल्लो समय ‘रोङ मह’ सधैं र सबै ठाउँमा किन्न पाइँदैन भन्ने नारासहित सो गाउँपालिका अघि बढेको रोङ गाउँपालिका अध्यक्ष अध्यक्ष मणिकुमार स्याङ्बो (सुवास) बताउनु हुन्छ ।
गाउँपालिकाले मौरीपालनलाई गाउँपालिकाको पहिचानका रूपमा स्थापित गर्न यो कार्यक्रम नै अगाडि बढाएको अध्यक्ष मणिकुमार स्याङ्बो (सुवास)ले जानकारी दिनु भयो । उहाका अनुसार मौरीपालन व्यवसायमा गाउँपालिकाले पहिला पनि लगानी गरेको र अब पनि प्राथमिकतामा यस व्यवसायलाई अघि बढाइनेछ।
गाउँपालिकाले मौरी विकास केन्द्र नै स्थापना गरेर मौरीपालनको विकासमा लागेको छ। मौरीले वातावरण जोगाउनका लागि राम्रो भूमिका निर्वाह गर्ने भएकाले पनि मौरी जोगाउनुपर्ने बताइएको छ। साथै मौरी रहेमा महसमेत उत्पादन गर्ने र किसानको जीविकोपार्जनमा सहयोग पुर्याउनेछ। गाउँपालिकाले मौरीपालनलाई विषादी नियन्त्रणको अस्त्रको रूपमा पनि प्रयोग गरेको छ। परागशेचनले तरकारीबाली फल्नसमेत मद्दत गर्ने भएकाले पनि मौरी जोगाउन लगानी गरेको गाउँपालिका अध्यक्ष स्याङ्बो बताउनु हुन्छ । मौरी व्यवसायी कुमार तामाङ पर्यावरण र दिगो कृषिका लागि मौरी पालन व्यवसाय आवश्यक रहेको बताउँनु हुन्छ ।
गाउँपालिकाले मौरी विकास केन्द्रबाट मह तथा मौरीका घार तथा मौरीसमेत बिक्री वितरण गर्ने र आम्दानीको स्रोत बढाउने रहेको छ। रोङले सुन्तला र अलैंची प्रबद्र्धनमा समेत काम गर्दै आएको छ। अध्यक्ष स्याङ्बोले स्थानीय सरोकारवालाको सहकार्यमा कृषि ऐन निर्माण गरेर थप प्रभावकारी काम सुरु गर्ने तयारी गरेको बताउनु भयो । राष्ट्रिय कृषक समूह महासंघ कोशी अध्यक्ष कुसुम दाहालले रोङ गाउँपालिकाले कृषकका पक्षमा अरू स्थानीय तहले समेत अनुसरण गर्ने खालको काम गरिरहेको बताउनु भयो ।
खाद्यका लागि कृषि अभियानका संयोजक उद्धव अधिकारीले इलामको चार स्थान तहको भ्रमण पछि भने ‘रोङ गाउँपालिकाबाट देशका सबै स्थानीय सरकारले धेरै कुरा सिक्न सक्ने देखियो।’ उहाले भन्नू भयो रोङ गाउँपालिकाले केन्द्र सरकारले गर्न नसकेको काम गरिरहेको बताउनु भयो । गाउँपालिकाले ५० हजार कफीरोपण गराएर कृषकलाई कफीमा व्यावसायिक रूपमा लाग्न प्रोत्साहन गरेको शाखाले जनाएको छ। केही वर्षदेखि कफीखेती विस्तारमा लागेको पालिकाका २ सय २० जना किसानले कफी उत्पादन, प्रशोधन र बजारीकरण गरिरहेको गाउँपालिकाले जनाएको छ।
पशु नश्ल सुधारमा किसानसँग साझेदारी
रोङ गाउँपालिकाले गाई, बाख्रा र बंगुरको नश्ल सुधार गर्नका लागि कृत्रिम गर्भाधानका लागि कृषकलाई ५० प्रतिशत अनुदान प्रदान गर्ने गरेको छ। ८० देखि ९० प्रतिशतसम्म बाच्छी जन्मने सेक्सड सिमेन (बीर्य)को मूल्य ३ हजार पर्छ। पशुपन्छी तथा मत्स्य विकास शाखाका पशु सेवा प्राविधिक राकेशकुमार राउतका अनुसार सो रकमको आधा अथवा एक हजार ५ सय रोङ गाउँपालिकाले व्यहोर्छ भने आधा रकम किसानले बेहोर्ने गरेका छन्।
सिमेनबाहेक प्राविधिक खर्चबापत किसानले ७ सय प्राविधिक खर्च बेहोर्ने व्यवस्था छ। गत आर्थिक वर्षमा पालिकको लागत सहयोगमा २ हजार ५९३ वटा गाई, बाख्रा र बंगुरमा कृत्रिम गर्भधारण गराएको राउतले बताउनु भयो ।
रोङ गाउँपालिकामा ३१ वटा दुग्ध संकलन केन्द्रमार्फत दैनिक ८ हजार लिटर दुग्ध संकलन हुने गरेको छ। दुग्ध उत्पादन वृद्धि गर्ने योजनासहित कृत्रिम गर्भधारणमा अनुदानको प्रबन्ध गरेको गाउँपालिकाले जनाएको छ। यस वर्षदेखि किसानका लागत सहभागिता घटाउने तयारी गरेको पालिकाले जनाएको छ।
इलामको सूर्योदय नगरपालिकाकामा नागरिकता बितरणको क्षेत्रअधिकार बिस्तार भएको छ । पाँचवटा वडा बासीलाई बितरण गरीदै आएको नागरिकता सेवा बिस्तार गरी १४ वटै वडाका नागरीकले पाउने ब्यवस्था भएको हो । अव सेवा बिस्तार संगै १४ वटै वडाका नागरिकले आगामी चैत्र तीन गतेबाट नगरपालिकाबाटै नागरिकता पाउने भएका छन् ।
जिल्ला प्रशासन कार्यालय इलामको मिति २०८१ फागुन २० गतेको पत्र अनुसार सूर्योदय नगरपालिका २ पशुपतिनगरको अध्यागमन तथा सीमा प्रशासन कार्यालयबाट नागरिकता दिने ब्यवस्था गरीएको हो ।
यस अघि उक्त कार्यालयबाट वडा नं. १ देखि वडा नं.५ सम्मका नागरीकलाई नागरिकता प्रदान गरीदै आएकोमा चैत्र ३ गतेबाट वडा नं.६ देखि १४ का नागरीकले सोहि कार्यालयबाट नागरिकता पाउने यवस्था भएको अध्यागमन तथा सीमा प्रशासन कार्यालय पशुपतिनगरका कार्यालय प्रमुख होमनाथ पोख्रेलले जानकारी दिनु भयो । सबैवडाको नागरिकता उक्त कार्यालयबाट पाउने ब्यवस्था मिलाउन नगरले लामो समय देखि पहल गरेको थियो ।
नगर प्रमुख रण बहादुर राईले संघीयताको मर्म र भौगोलिक दृश्टिकोणबाट नगरबासीले उक्त कार्यालयबाट नागरिकता पाउदा धेरै सहज हुने बताउनु भयो ।
२०८१ चैत्र ३ गतेदेखि सूर्योदय नगरपालिकाका सबै वडा कार्यालयलाई नागरिकता सिफारिस अध्यागमन तथा सीमा प्रशासन कार्यालय पशुपतिनगरमा पठाउनका लागि पत्राचार सकिएको नगरका प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत अमृत बहादुर राईले जानकारी दिनु भयो ।
नगर उप प्रमुख दुर्गाकुमार बरालका अनुसार अब करिब ४५ किलोमिटर धाएर इलाम जाने बाध्यताको अन्त भएको छ । जसले गर्दा नागरीकको समय र पैसाको समेत बचत हुने उहाले बताउनु भयो । यस अघि नै नगरपालिकाबाट राष्ट्रिय परिचय पत्र खिचाउने र बितरण गर्ने ब्यवस्था समेत भैसकेको छ ।
स्ववियु निर्वाचन २०८१ को सन्दर्भमा, चैत्र ५ गते नेविसंघ सीतारमेश बहुमुखी क्याम्पस इकाई समितिको सम्पर्क कार्यालय उद्घाटन कार्यक्रम सम्पन्न भएको छ ।
यस अवसरमा, स्ववियु निर्वाचनका लागि अध्यक्ष पदमा विवेक वाग्ले, सचीव पदमा डम्बर कार्की, र कोषाध्यक्ष पदमा अभिषेक घतानीलाई उम्मेदवारका रूपमा सार्वजनिक गरियो।
नेविसंघले निरन्तर रूपमा विद्यार्थीहरूको हक, हित, र अधिकारको पक्षमा आवाज उठाउँदै आएको छ।
क्याम्पसमा विद्यार्थीहरूको आवश्यकता र मागअनुसार विभिन्न रचनात्मक कार्यक्रम सञ्चालन गर्दै आएको संगठनले आगामी स्ववियु कार्यकालका लागि पनि विद्यार्थीमैत्री नेतृत्व चयन गरेको नेविसंघ सीतारमेश इकाई समितिका सभापति सन्ताहाङ लिम्बुले बताए।विद्यार्थीहरूको अपेक्षा अनुसार उनीहरूको प्रतिनिधित्व गर्न सक्षम जुझारु उम्मेदवारलाई अघि सारिएको उनको भनाइ छ।
झापा । झापाको मेचीनगरमा जारी पाँचौं मेचीनगर गोल्डकप अन्तर्गत आज तेस्रो क्वाटरफाइनल खेल हुँदैछ । धरान एफसी सुनसरीले दोस्रो प्रतियोगितामा खेल्न नेपाल आएको विदेशी टिम उज्वेकिस्तानको व्ल्याक बुल्स एफसीको सामना गर्दैछ ।
व्ल्याक बुल्स एफसी यसअघि आहारारा पोखरा गोल्डकप खेल्न नेपाल आएको थियो । नेपालमा खेलेको पहिलो पटक नै उसले विभागीय टिम नेपाल पुलिस क्लबलाई पराजित गर्दै आहारारा गोल्डकपको उपाधि समेत जित्न सफल भएको थियो ।
काँकरभिट्टा फुटबल ट्रेनिङ सेन्टरको आयोजनामा सञ्चालित मेचीनगर गोल्डकपको पाँचौं संस्करण काँकरभिट्टा खेलमैदानमा दिउँसो २:३० बजेबाट सेमिफाइनल प्रवेशका लागि हुने खेलमा बहुप्रतिक्षित उज्वेकिस्तानको व्ल्याक बुल्स एफसी र धरान एफसी बिच रोमाञ्चक भिड्न्त हुने छ ।
आजको खेल जित्दै दुवै टिमले अन्तिम चारमा फाइनल प्रवेशिका लागि यसअघि उद्घाटन खेल जितेको आयोजक संगको भेट पक्का गर्ने दाउमा हुनेछन् ।आइतबार भएको खेलमा नेपाल सुपर लिग (एनएसएल) को तयारीमा रहेको झापा एफसी लिगलिडर चर्च व्वाइज युनाइटेडसँग पराजित भएको छ ।
चैत २ गते हुने फाइनल खेलको विजेताले नगद १० लाख, ट्रफी र मेडल पाउनेछ भने उपविजेताले नगद पाँच लाख, ट्रफी र मेडल प्राप्त गर्ने छ ।
त्यस्तै, प्रतियोगिताको सर्वोत्कृष्ट खेलाडीले नगद ५१ हजार र ट्रफी पाउँदा उच्च गोलकर्ताले नगद २५ हजार र ट्रफी पाउने छन् । उत्कृष्ट प्रशिक्षक र गोलकिपरले नगद २१ हजार र ट्रफी तथा उदीयमान खेलाडीले नगद ११ हजार र ट्रफी पाउने छन् । प्रत्येक दिनको प्लेयर अफ द म्याचले नगद ११ हजार र ट्रफी पाउने छन् ।
झापा जिल्ला फुटबल संघ र मेचीनगर नगर खेलकुद विकास समितिकाे प्राविधिक सहयोग रहेको प्रतियोगिताको संरक्षकमा मेचीनगर नगरपालिका संरक्षक तथा मुख्य प्रायोजक धुलाबारीको होटल मेची क्राउन रहेको छ ।
बुद्धशान्ति गाउँपालिका वडा नम्बर १ भित्र पर्ने चिउरामिल चोकदेखि पश्चिम दिशातर्फ डुम्रीबोटसम्मको सडकखण्डमा आज ४७४ मिटर क्षेत्रफलमा कालोपत्रे कार्य सम्पन्न गरिएको छ।यस सडक स्तरोन्नति कार्य सम्पन्न भएसँगै स्थानीय बासिन्दाहरूलाई आवागमनमा सहजता प्राप्त हुने भएको छ ।
काठमाडौँ महानगरले राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टीलाई कारबाही गरेको छ । आइतबार पूर्वराजाको स्वागतमा उत्रिएकाहरुको तर्फबाट विभिन्न स्थानमा फोहोर गरिएको र भौतिक क्षति पुर्याएको भन्दै महानगरले १ लाख जरिवाना गराएको हो ।
महानगरपालिकाले पार्टीलाई पत्र लेख्दै आइतबार राप्रपाले आयोजना गरेको कार्यक्रममा सहभागीहरुबाट एयरपोर्ट, तिलगंगा, गौशाला लगायत सार्वजनिक क्षेत्रका सडक, सडकपेटी तथा आईल्याण्ड र सोमा रहेका विरुवाहरु साथै रेलिङ्गमा क्षति र जथाभावी रुपमा फोहोरमैला गरेको जनाएको छ ।
प्रस्तुत बिषयमा मिति २०८१ फागुन २५ गते ताहाँ पार्टी कार्यालयबाट आयोजना गरिएको कार्यक्रममा सहभागी व्यक्तिहरुबाट एयरपोर्ट, तिलगंगा गौशाला लगायत सार्वजनिक क्षेत्रका सडक, सडकपेटी तथा आईल्याण्ड र सोमा रहेका बिरुवाहरु साथै रेलिङ्गमा भौतिक क्षति र जथाभावी रुपमा फोहोरमैला समेत गरि वातावरण प्रदुषण गरेकोले तपाईलाई फोहरमैला व्यवस्थापन ऐन, २०६८, काठमाडौं महानगरपालिका वातावरण तथा प्राकृतिक स्रोत संरक्षण ऐन, २०७७ र काठमाडौँ महानगरपालिकाको आर्थिक ऐन, २००१ बमोजिम रु १००,०००÷०० (अक्षरुपी एक लाख) जरिवाना गरिएको व्यहोरा निर्देशानुसार अनुरोध गरिन्छ ।’, महानगरले पार्टीमा पठाएको पत्रमा भनिएको छ ।
सूर्योदय नगरपालिका इलामले क्यान्सर रोगको जोखिम हुन नदिन विषादी प्रयोगमा कडाइ गर्न थालेको छ । नगरका किसानले तरकारी लगायत अन्य बालीमा विषादीको मात्रा बढाउन थालेपछि नगरपालिकाले कडाइ गर्न थालेको हो ।नगरपालिकाले अर्ग्यानिक चिया उत्पादन अभियान नै सञ्चालन गर्न किसानलाई प्रोत्साह समेत गरिराखेको छ । ‘हामीले उत्पादन गरेको चियाले आफैं रोगको सिकार हुनुपर्यो भने विश्व बजारमा बिक्री गर्न सकिँदैन’, नगरप्रमुख रणबहादुर राईले भने, ‘हामी वीष खाँदैनौं, वीष बेच्दैनौं। विगत वर्षदेखि अर्ग्यानिक उत्पादन गर्ने भनेर अभियान चलाइए पनि तथ्यांकहरूले विषादीको प्रयोग देखाएकाले अब कडाइका साथ विषादी नियमन गर्छौं ।
नगरपालिकाले गत दुई आर्थिक वर्षमा विपन्न नागरिक सहायता कार्यक्रमअन्तर्गत स्वास्थ्य सेवाका लागि सिफारिस गरिएका बिरामीहरूमध्ये सबैभन्दा बढी क्यान्सर रोगी देखिएका छन् । आव २०७९/०८० मा सिफारिस गरिएका ५७ जना बिरामीमध्ये सबैभन्दा बढी ४० जना क्यान्सर पीडित थिए भने मिर्गौलाका १० र मुटुका ७ बिरामी थिए ।
त्यसैगरी, गत आवमा यो तथ्यांक वृद्धि भएर कूल सिफारिस संख्या ८२ पुग्यो । सो तथ्यांकमा पनि क्यान्सरका सबैभन्दा बढी ५० बिरामी छन् । त्यसैगरी मिर्गौलाका २०, मुटुका ३ र टाउकोमा चोट भएका ३ जनाको स्वास्थ्य सेवाका लागि सिफारिस गरिएको सूर्योदय नगरपालिका स्वास्थ्य शाखाका प्रमुख विपुल अधिकारीले जानकारी दिए ।
चालु वर्षमा यो तथ्यांक अझ वृद्धि हुने अनुमान छ । यी त नगरपालिकामा स्वास्थ्य सेवा पाउन माग गर्दै पेश भएका निवेदनका आधारमा उपलब्ध तथ्यांक मात्र हो । यसबाहेक पालिकाको सम्पर्कमा नआएर उपचार गरिरहेका वा ज्यान गुमाएका क्यान्सर पीडित धेरै छन्
सबैमा क्यान्सर रोगको कारण चियाको विषादी मात्र नभएपनि अधिकांश कारण भने विषादी नै भएको हुनसक्ने सूर्योदय–८ का वडाध्यक्ष जङ्ग गुरुङले बताए ।
क्यान्सरकै कारण मैले गत वर्ष परिवारको एक सदस्य गुमाएँ । धेरै ठाउँ डाक्टरलाई देखाउँदा विषादीकै कारण रोग लागेको बताए’, उनले भने, ‘झापाको पूर्वाञ्चल क्यान्सर अस्पतालदेखि राजधानीका थुप्रै अस्पतालका वरिष्ठ डाक्टरहरूले विषादीलाई कारण देखाए ।’
वडाध्यक्ष गुरुङले यसवर्ष आफ्नो वडालाई अर्ग्यानिक वडा घोषणा गर्नेगरी काम थालिएको बताए । ‘मैले आफन्त गुमाएँ । आज घर–घरमा क्यान्सर रोगी फेला परिरहेका छन् । यो दूर्दशा सबैले भोग्नुभन्दा बेलैमा सचेत हुनुपर्छ, उनले भने, ‘सूर्योदयका सबै वडामा भन्दा ८ नं वडामा बढी चिया खेती हुन्छ ।
सबैभन्दा बढी चिया उद्योग यहीँ छ । यहाँबाट अर्ग्यानिक वडा घोषणा शुरू गर्दैछौं ।’
पहिलो चरणमा किसान, चिया उद्योगी, व्यापारी, स्थानीय राजनीतिक दलका प्रतिनिधि, टोल विकास, बाली बीमा कम्पनीका प्रतिनिधिलगायतसँग बसेर वडाले छलफल चलाएको बताउँदै वडाध्यक्ष गुरुङले अब टोलटोलमा पुगेर किसानसँग सचेतनामुलक कार्यक्रम गरिने साथै उनीहरूलाई अर्ग्यानिक उत्पादन सम्बन्धी तालिम र अन्य कार्यक्रम सञ्चालन गरिने बताए ।
वीषले मानव स्वास्थ्यलाई मात्र नभएर हाम्रो विश्व परिचयमा पनि असर गर्छ । चिया पिउन लायक बनाउनुपर्छ । उत्पादन अर्ग्यानिक र गुणस्तरीय भएपछि किसानले राम्रो मूल्य पाउँछन्’, नगरप्रमुख राईले भने, ‘क्षणिक लाभ हेरेर स्वास्थ्यजस्तो संवेदनशील विषयमा वेवास्ता गर्नु हुँदैन ।’
सूर्योदयमा उत्पादन हुने सबै चिया विषादीयुक्त छन् भन्ने होइन । कतिपय चिया बगान अर्ग्यानिक पनि छन् । सूर्योदय–९ ढोडेका रामप्रसाद राईले चियाको प्राङ्गारिक खेती शुरू गरेको ६ वर्ष भयो । उनको १६ रोपनी क्षेत्रफलमा फैलिएको चिया बगानबाट दैनिक ८० किलो उत्पादन हुन्छ ।
नगरपालिकाले तोकेको चियाको न्यूनतम समर्थन मूल्य प्रतिकिलो रु ४० हो । तर, हाम्रो चिया प्राङ्गारिक भएकाले एक सयभन्दा बढी मूल्य पाएका छौं’, राईले भने ।
राईमात्र होइन साङपाङ टोल ढोडेका सबै किसानले रासायनिक मलको प्रयोग छाडेर गाई–बाख्राको मल प्रयोग गरिरहेका छन् । ‘चियामा लहलह मुना पलाउँछ, खाँदा स्वास्थ्यलाई हानि गर्दैन, बिक्री मूल्य पनि राम्रो पाइन्छ’, किसान मनबहादुर राईले भने, ‘गाईको मल एकपटक र गहुँतबाट बनाएको ‘रक्षिन’ वर्षमा दुईपटक लगाई दिनुपर्छ, अन्य गोडमेल र सिँचाइ पुग्यो भने विषादी हालेकोभन्दा राम्रो उत्पादन पनि हुन्छ ।’
यो टोलका विनोद मोक्तान, विमल, सुशीला, रामप्रसाद, पूर्ण र तारा राईका परिवार बिहानसाँझ चियाको गोडमेल, मलजल, सिँचाइ र टिपाइमा व्यस्त हुन्छन् । बेलामा पानी नपरेकाले केही ढिलो भए पनि यस वर्षको टिपाइ चैत पहिलो साताबाट सुरु हुने मन बहादुरले बताए ।
उनका अनुसार, हरियो चिया उत्पादनको उर्वर समय चैतदेखि असोजसम्मको ६ महिना हो । क्यान्सरले नागरिकको ज्यान लैजाने र उत्पादन गुणस्तरीय नहुँदा विश्व बजारमा निर्यात नहुने भएपछि नगरपालिकाले प्राङ्गारिक चिया उत्पादनको अभियान चलाइरहेको हो । ६ वर्षअघि नै चियाको कार्यविधि बनाएर न्यूनतम समर्थन मूल्य तोकेको सूर्योदयमा चियाको टिपाइ सुधार हुन नसक्दा भारतलगायत मुलुकमा नेपाली चिया बिक्रीमा समस्या छ ।
पहिले भारतले यहाँको चिया किन्दा सीएफएल परीक्षण गर्थ्यो तर अब त्यसको अलावा फसाइ परीक्षण गर्दैछ’, नगरप्रमुख राईले भने, ‘यसले गर्दा हाम्रो चिया भारतमा सजिलै बिक्री हुने अवस्था छैन । यदि चिया प्राङ्गारिक भएन भने सबै चिया नबिक्ने अवस्था हुन्छ । यो समस्या बुझेर किसानले उत्पादनलाई विषादीरहित र टिपाइ गुणस्तरको बनाउनुपर्छ ।’
‘चियाको टिपाइ सुधार गर्न भन्दै नगरपालिकाले गतवर्ष तीन सय किसानलाई चिया टिप्ने हाते मेसिन वितरण गर्यो । ‘टिपाइमा सुधार भइसकेपछि न्यूनतम समर्थन मूल्य कार्यान्वयन हुन्छ । करिब तीन सय ओटा चिया टिप्ने हाते मेसिन वितरण भएको छ ।
यो वितरण यस बर्ष पनि हुन्छ । चियालाई ‘ब्रान्डिङ’ गर्नुपर्छ, ‘टी’ परीक्षण गर्नुपर्छ भनेर निर्माण गरिएको ‘टी टेस्टिङ एन्ड रिसर्चिङ सेन्टर’ सञ्चालनमा आइसकेको छ’, नगरप्रमुख राईले भने ।
नगरपालिकाको दीर्घकालीन सोचको नारा नै ‘सूर्योदय नगरपालिकाको समृद्धि, प्राङ्गारिक कृषि पर्यापर्यटन र आर्थिक समानता’ भन्ने रहेको छ ।
२०७५ साउन १ गते नै निषेधित विषादी मुक्त पालिका घोषणा गरी सबै १४ वडाका दुई सय ५२ टोलमा सचेतना कार्यक्रम भइसकेको नगर आर्थिक विकास समितिका संयोजक देवेन्द्र आचार्यले बताइन् ।
उनले भनिन्, ‘गोठ सुधार, भकारो सुधार, माटो परीक्षणजस्ता कार्यक्रममार्फत प्राङ्गारिक उन्मुख अभियान चलाइरहेका छौं, उनले भनिन् ।
नगरपालिकाले चियाबाट नै आर्थिक समृद्धि हासिल गर्ने लक्ष्य लिएको छ । कार्यविधि बनाएर गुणस्तर सुधार गर्न लागिपरेको सूर्योदयले चियामा विषादीको प्रयोग रोक्न नसक्दा आलेचना खेप्नु परिरहेको छ । अर्कातिर किसानलाई प्राङ्गारिक खेतीमा आकर्षित गर्न अनुदानको कार्यक्रम छैन ।
प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत अमृतबहादुर राईले भने ‘८० प्रतिशतभन्दा धेरैको आयस्रोत बनेको चियामा प्रतिकिलो रु एक अनुदान दिँदा पनि करोडौं लगानी चाहिन्छ । स्थानीय सरकारको एक्लो प्रयासले सहजै किसानको समस्या समाधान हुने देखिँदैन । प्रदेश र संघले चिया सुधार गर्न लगानी नगर्दा स्थानीय सरकार मर्कामा परेको छ ।’
नेपालमा १२ हजार ६६ हेक्टरमा चियाखेती हुँदै आएको छ । देशभरमै बढी चिया उत्पादन हुने जिल्ला इलाम हो । यहाँ ६ हजार नौ सय ९५ बगान रहेका छन् । सूर्योदय नगरपालिका चियाको राजधानीका रूपमा पनि परिचित छ ।
देशभरका ११ हजार ४१ बगानबाट १० करोड ८० हजार किलो हरियो पत्ती उत्पादन हुने गरेको बगान सञ्चालकहरूले बताएका छन्
प्रेस क्लबका अध्यक्ष तीर्थराज तिम्सिनाको सभापतित्वमा भएको कार्यक्रममा बुद्धशान्ति गाउँपालिका वडा नम्बर १ का वडा अध्यक्ष एवम् क्लबका संस्थापक अध्यक्ष अनिल वाग्लेको प्रमुख आतिथ्यता रहेको थियो ।
फागुन शुक्ल पूर्णिमाको दिन मनाईने होली आज पहाडी र हिमाली जिल्ला तथा भोली (शुक्रबार) तराईका जिल्लामा मनाइने छ। होली पर्वका अवसरमा सरकारले आज देशका पहाडी र हिमाली ५६ जिल्लामा सार्वजनिक बिदा दिएको छ।
पालिका अध्यक्ष स्याङ्बो भन्नुहुन्छ, ‘सानो सानो प्रयास गरिरहेका छौं, किसानको जीवनस्तर कसरी माथि उठाउन सक्छौं भनेर प्रयास गरिरहेका छौं।’ गुरु किसान कार्यक्रम यसैको निरन्तरता भएको उहाले सुनाउनु भयो । गुरु किसान कार्यक्रमले रोङ गाउँपालिकाका परि श्रमी र समर्पित किसानहरू मध्येबाट गुरु कृषक छनोट गरी कृषि तथा पशुपालनसम्बन्धी अन्य किसानहरूलाई ज्ञान, सीप क्षमता विकासमा योगदान गर्ने जनशक्तिको विकास गर्ने लक्ष्य राखेको छ। 
इलामको रोङ गाउँपालिका वडा नं ३ स्थित बैङकिङ कसुर मुद्दाका फरार रहेका हरि प्रसाद ढकाललाई प्रहरीले पक्राउ गरेको छ ।
यस अवसरमा, स्ववियु निर्वाचनका लागि अध्यक्ष पदमा विवेक वाग्ले, सचीव पदमा डम्बर कार्की, र कोषाध्यक्ष पदमा अभिषेक घतानीलाई उम्मेदवारका रूपमा सार्वजनिक गरियो।
विद्यार्थीहरूको अपेक्षा अनुसार उनीहरूको प्रतिनिधित्व गर्न सक्षम जुझारु उम्मेदवारलाई अघि सारिएको उनको भनाइ छ।
बुद्धशान्ति गाउँपालिका वडा नम्बर १ भित्र पर्ने चिउरामिल चोकदेखि पश्चिम दिशातर्फ डुम्रीबोटसम्मको सडकखण्डमा आज ४७४ मिटर क्षेत्रफलमा कालोपत्रे कार्य सम्पन्न गरिएको छ।
नगरपालिकाले अर्ग्यानिक चिया उत्पादन अभियान नै सञ्चालन गर्न किसानलाई प्रोत्साह समेत गरिराखेको छ । ‘हामीले उत्पादन गरेको चियाले आफैं रोगको सिकार हुनुपर्यो भने विश्व बजारमा बिक्री गर्न सकिँदैन’, नगरप्रमुख रणबहादुर राईले भने, ‘हामी वीष खाँदैनौं, वीष बेच्दैनौं। विगत वर्षदेखि अर्ग्यानिक उत्पादन गर्ने भनेर अभियान चलाइए पनि तथ्यांकहरूले विषादीको प्रयोग देखाएकाले अब कडाइका साथ विषादी नियमन गर्छौं ।
